รายละเอียดทั่วไป
ด่างทับทิม หรือ โปรแตสเซียมเปอร์แมงกาเนต (Potassium permanganate – สูตรทางเคมี : KMnO4) คือ สารเคมีประเภท Inorganic (อนินทรีย์) ชนิดหนึ่ง ที่มีลักษณะเป็นผลึกหรือเกล็ดสีม่วง สามารถละลายน้ำได้ดี เมื่อละลายน้ำแล้วจะได้สารละลายสีม่วงหรือสีชมพูอมม่วง ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับปริมาณและความเข้มข้น ด่างทับทิม ใช้ในการแช่ผักหรือผลไม้เพื่อชะล้างสารเคมี เป็นสารประกอบประเภทเกลือ มีฤทธิ์เป็นเบสอ่อนๆ
ด่างทับทิมถูกนำมาใช้ในอุตสากรรมต่างๆ ในฐานะเป็นสารออกซิเดชั่น (Oxidation) เช่น อุตสาหกรรมการฟอกย้อมสิ่งทอ ฟอกขาวเส้นใยสิ่งทอ ย้อมสีไม้และผ้า และเป็น สารบำบัดน้ำ (Water treatment) เป็นต้น
ส่วนการนำมาใช้ในครัวเรือน ด่างทับทิมสามารถนำใช้เป็นยาฆ่าเชื้อโรค เชื้อรา และเชื้อแบคทีเรียในผักผลไม้ได้เป็นอย่างดี โดยนิยมนำมาผสมกับน้ำ (ใช้ประมาณ 4-5 เกล็ด ผสมกับน้ำประมาณ 4-5 ลิตร) และแช่ผักผลไม้ รวมไปถึงเนื้อสัตว์ต่างๆ ซึ่งไม่เพียงแต่จะช่วยฆ่าเชื้อโรคได้เท่านั้น แต่ยังสามารถใช้ล้างสารเคมีที่ตกค้างอยู่ในผักผลไม้ได้อีกด้วย
ด่างทับทิมสามารถนำมาใช้เพื่อฆ่าเชื้อในน้ำ ต้านเชื้อรา เชื้อแบคทีเรีย ตลอดจนสาหร่าย และใช้เป็นสารฟอกขาวได้ แต่ต้องทิ้งไว้อย่างน้อย 30 นาที แล้วจึงนำน้ำไปใช้ต่อได้ (ไม่ใช่น้ำดื่มนะครับ) อย่างในกรณีที่จำเป็นเร่งด่วนในช่วงน้ำท่วมแล้วไม่มีน้ำสะอาดใช้ นอกจากนี้ด่างทับทิมที่มีความเข้มข้นประมาณ 1-4% ยังสามารถใช้กำจัดธาตุเหล็กและแมกนีเซียมที่เจือปนมาในน้ำ และยังสามารถกำจัดกลิ่นดินกลิ่นสาบของน้ำได้อีกด้วย
นอกจากนี้ยังนิยมนำมาใช้ล้างทำความสะอาดตู้ปลา บ่อปลา อ่างปลา เพื่อฆ่าเชื้อโรค เชื้อรา และกำจัดแบคทีเรีย ด้วยการเปิดน้ำใส่ตู้แล้วใส่ด่างทับทิมลงไปแช่ทิ้งไว้ 1 คืน เพียงเท่านี้ก็จะช่วยฆ่าเชื้อต่างๆ ได้ในระดับหนึ่ง เพราะปลาบางชนิดจะไวต่อสิ่งแปลกปลอมเป็นอย่างมาก และอาจทำให้ปลาป่วยหรือมีอาการผิดปกติได้ อีกอย่างในการจัดตู้ปลาบางท่านจะนำของมาตกแต่งเพื่อความสวยงาม ไม่ว่าจะเป็นต้นไม้น้ำ ก้อนหิน ขอนไม้ ฯลฯ เพื่อความมั่นใจก่อนจะนำไปใส่ในตู้ปลา เราก็ควรนำมาแช่ในน้ำด่างทับทิมเสียก่อน
ใช้ทำความสะอาดอาหารสดที่ใช้เลี้ยงปลา (เนื่องจากปลาบางชนิดจะกินอาหารสดเป็นอาหาร เช่น ไรน้ำ หนอนแดง ลูกน้ำ ไส้เดือนแดง ฯลฯ) ด้วยการนำอาหารสดเหล่านั้นไปแช่ในน้ำด่างทับทิมเข้มข้น 0.5-1 กรัม ต่อน้ำ 1 ลิตร ทิ้งไว้ประมาณ 10-20 นาที เพื่อเป็นการฆ่าเชื้อโรคที่อาจติดมากับอาหาร แล้วจึงล้างออกด้วยน้ำสะอาดอีกหลายๆ รอบ หรือเปิดน้ำจากก๊อกให้ไหลผ่านอาหาสดไปสักระยะหนึ่ง จนกว่าน้ำที่ไหลผ่านจะใสและไม่เป็นสีม่วง
ส่วนประโยชน์อื่นๆ ก็เช่น ใช้ควบคุมกลิ่น ใช้ในการวิเคราะห์เหล็ก ฆ่าเชื้อไข่พยาธิ เป็นต้น
ด่างทับทิมมีข้อดีมากมายก็จริง แต่ก็มีข้อควรระวังในการใช้เช่นกัน เนื่องจากเป็นสารเคมีที่สามารถตกค้างและส่งผลร้ายต่อร่างกายได้ ดังนั้นจึงต้องใช้ด้วยความระมัดระวัง เช่น ในการล้างผักผลไม้ ควรใช้ด่างทับทิมเพียง 4-5 เกล็ด ผสมกับน้ำ 4-5 ลิตร แล้วแช่ผักราว 30 นาที จากนั้นต้องล้างผักเหล่านั้นด้วยน้ำสะอาดหลายๆรอบ และต้องทิ้งไว้อีกอย่างน้อย 30 นาที ถึงค่อยนำไปรับประทาน นอกจากนี้ก็ไม่ควรให้ด่างทับทิมเข้าตาเพราะอาจทำให้ตาบอดได้
ควรระมัดระวัง ไม่ให้ด่างทับทิมเข้าตาหรือปลิวเข้าตา เพราะด่างทับทิมเป็นผลึกเบา เวลาตักมาใช้ต้องดูทิศทางลมให้ดี เพราะอาจทำให้เกิดการฟุ้งกระจายแล้วเข้าตาได้ หรือจะใส่แว่นกันลมหรือแว่นนักบินเวลาตักด้วยก็ดีครับ เพราะหากเข้าตาจะทำให้การมองเห็นไม่ชัดเจนและอาจจะทำให้ตาบอดได้ หากเข้าตาก็ให้รีบล้างออกด้วยสะอาดทันทีหลาย ๆ รอบครับ และรีบไปพบแพทย์ทันที
การจัดเก็บ
เก็บในภาชนะที่ปิดมิดชิด
เก็บภายในที่ที่เย็นและแห้ง มีการระบายอากาศในพื้นที่อย่างดี
ป้องกันการเสียหายทางกายภาพและความชื้น
แยกเก็บออกจากสารที่เข้ากันไม่ได้ สารติดไฟได้ สารอินทรีย์ หรือสารออกซิไดซ์ได้ง่าย
แยกออกจากแหล่งของความร้อนหรือแหล่งจุดติดไฟใดๆ
หลีกเลี่ยงการเก็บไว้บนพื้นไม้
ภาชนะบรรจุของสารนี้อาจก่อให้เกิดอันตรายได้เมื่อเป็นถังเปล่าที่มีกากของเสียตกค้างอยู่ เช่น ฝุ่นของแข็ง
ข้อมูลสินค้า
ชื่อทั่วไป : Permanganic acid potassium salt, chameleon mineral
(ขนาด 25 kg)
